Wykaz lektur i podręczników

http://gimnazjum.olimpiadahistoryczna.pl/informacje-ogolne/wykaz-lektur-i-podrecznikow

WYKAZ LEKTUR DLA UCZESTNIKÓW OLIMPIADY HISTORYCZNEJ GIMNAZJALISTÓW – ETAP SZKOLNY

Drogi Olimpijczyku!

Zgodnie z Regulaminem Olimpiady na etapie szkolnym musisz wykazać się znajomością dwóch lektur.

Poniżej znajduje się lista monografii naukowych i popularnonaukowych, opracowań problemowych, zbiorów studiów i biografii spośród których możesz wybrać dwie pozycje zgodnie ze swoimi zainteresowaniami. Z pewnością znajdziesz na liście wiele interesujących pozycji.

Ponieważ na przygotowanie się do eliminacji szkolnych jest niewiele czasu, Rada Naukowa Olimpiady podjęła decyzję, że Twoją lekturą na etapie szkolnym mogą być również artykuły z czasopism naukowych, np.: „Dzieje Najnowsze”, „Kwartalnik Historyczny”, „Przegląd Historyczny”, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, Kwartalnik Historii Żydów”, „Teki Historyczne” i popularnonaukowych, np. „Mówią Wieki”, „Pamięć.pl”. Większość czasopism jest dostępna w bibliotekach, ale niektóre można znaleźć również w internecie.

Możesz również zapoznać się z artykułami zamieszczonymi w dodatkach historycznych gazet, np. „Pomocnik historyczny Polityki” oraz w internecie, np. na portalu histmag.pl, historia.org lub innych. Ważne, aby były to teksty naukowe lub popularnonaukowe (nie mogą to być recenzje, opisy rekonstrukcji historycznych czy zbiory ciekawostek historycznych).

Jeśli masz wątpliwości, czy dany artykuł będzie odpowiedni na tym etapie Olimpiady, skonsultuj wybór ze swoim nauczycielem historii!

Życzę interesującej lektur!

dr hab. Małgorzata Machałek, prof. US

Przewodnicząca Komitetu Głównego

Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów

UWAGA!

Program merytoryczny olimpiady jest zgodny z Podstawą programową historii w gimnazjum, ale lektury można wybrać z każdej epoki, zgodnie z indywidualnymi zaintersowaniami.

STAROŻYTNOŚĆ

• Alfoldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, Poznań 1992.
• Cartledge P.,  Świat wojowników, Warszawa 2005.
• Człowiek Grecji, red. J. Vernant, Warszawa 2000.
• Człowiek Rzymu, red. A. Giardin, Warszawa 1997.
• Flaceliére R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985.
• Kemp B.J., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa 2009.
• Kulesza R., Ateny i Sparta 431–404 p.n.e., Warszawa 1997.
• Kulesza R., Maraton 490 r. p.n.e., Warszawa 1995.
• Kulesza R., Aleksander Wielki, Warszawa 2009.
• Michałowski K., Jak Grecy tworzyli sztukę?, Warszawa 1986.
• Olbrycht M., Aleksander Wielki i świat irański, Rzeszów 2004.
• Pawlak M., Aecjusz i Barbarzyńcy, Kraków 2007.
• Patzek B., Homer i jego czasy, Warszawa 2007.
• Ruggiero F., Szaleństwo chrześcijan, Kraków 2007.
• Schumacher L., Niewolnictwo antyczne. Dzień powszedni i los niewolnych, Poznań 2005.
• Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa 1991.
• Świderkówna A., Hellada królów, Warszawa 1969.

ŚREDNIOWIECZE

• Arnold U., Zakon krzyżacki. Z Ziemi Świętej nad Bałtyk, Toruń 1996.
• Baber M., Templariusze, Warszawa 2002.
• Bieniak J., Państwo Miecława, Warszawa 2010.
• Bogucka M., Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy, Warszawa 1981.
• Brooke Ch., Europa średniowieczna 962-1154, Warszawa 2001.
• Brown A.R., Historia Normanów, Gdańsk 1996.
• Collins R., Europa wczesnośredniowieczna 300–1000, Warszawa 1998.
• Crowley R., 1453: Upadek Konstantynopola, Warszawa 2006.
• Deptuła C., Galla Anonima mit genezy Polski, Lublin 2000.
• Faber G., Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994.
• Faral E., Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika Świętego, Warszawa 1988.
• Flori J., Rycerze i rycerstwo w średniowieczu, Poznań 2003.
• Foote D.G., Wilson D.M., Wikingowie,Warszawa 1975.
• Fumagalli V., Świt średniowiecza, Gdańsk 1996.
• Geremek B., Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona, Warszawa 1972.
• Gładysz M., Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII–XIII wieku, Warszawa 2002.
• Grudziński T., Bolesław Śmiały – Szczodry i biskup Stanisław. Dzieje konfliktu, Warszawa 1983.
• Hamilton B., Wyprawy krzyżowe, Warszawa 2000.
• Hauziński J., Imperator „końca świata”. Fryderyk II Hohenstauf (1194–1250), Gdańsk 2000.
• Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1992.
• Jasiński T., Rodowód pierwszych Piastów, Poznań 2004.
• Kłoczowski J., Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 1998.
• Kłoczowski J., Europa Słowiańska XIV–XV w., Warszawa 1984.
• Kręt H., Życie codzienne Jadwigi i Jagiełły, Kraków 2005.
• Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990.
• Kuczyński S.M., Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411, Warszawa 1980.
• Kultura Polski średniowiecznej XIV–XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997.
• Kurtyka J., Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle nowszych badań, Kraków 2001.
• Labuda G., Mieszko I, Wrocław 2002.
• Labuda G., Mieszko II król Polski (1025–1034). Czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Kraków 1992.
• Labuda G., Pierwsze państwo polskie, Kraków 1989 (seria „Dzieje narodu i państwa polskiego”).
• Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Wrocław 1975.
• Małowist M., Tamerlan i jego czasy, Warszawa 1991.
• Manteuffel T., Narodziny herezji, Warszawa 1963, 2008.
• Manteuffel T., Kultura Europy średniowiecznej, Warszawa 1974.
• Melville M., Dzieje Templariuszy, Warszawa 1991.
• Modzelewski K., Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.
• Oexle O.G., Społeczeństwo średniowiecza. Mentalność – grupy społeczne – formy życia, Toruń 2000.
• Olejnik K., Głogów 1109, Warszawa 1999.
• Pernoud R., Kobieta w czasach wypraw krzyżowych, Gdańsk 2002.
• Pernoud R., Templariusze, Gdańsk 2002.
• Polska dzielnicowa i zjednoczona, red. A. Gieysztor, Warszawa 1973.
• Potkowski J., Zakony rycerskie, Warszawa 1995.
• Riché P., Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego, Warszawa 1979.
• Samsonowicz H., Złota jesień polskiego średniowiecza, Warszawa 1971, Poznań 2001.
• Samsonowicz H., Dziedzictwo średniowiecza: mity i rzeczywistość, Warszawa 1991.
• Samsonowicz H., Życie miasta średniowiecznego, Poznań 2001.
• Sroka S. A., Elżbieta Łokietkówna, Bydgoszcz 2000.
• Strzelczyk J., Mieszko I, Poznań 1992.
• Strzelczyk J., Bolesław Chrobry, Poznań 2003.
• Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
• Sutton O., Imperium mongolskie, Warszawa 1970.
• Wyrozumski J., Kazimierz Wielki, Wrocław 1982.
• Wyrozumski J., Królowa Jadwiga. Między epoką piastowską i jagiellońską, Kraków 1997.
• Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław 2004.
• Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975.

EPOKA NOWOŻYTNA

• Anusik Z., Gustaw II Adolf, Wrocław 2009.
• Baszkiewicz J., Maksymilian Robespierre, Wrocław 1976.
• Baszkiewicz J., Richelieu, Warszawa 1984.
• Bogucka M., Anna Jagiellonka, Wrocław 2009
• Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI– XVIII w., Warszawa 2000.
• Bogucka M., Bona Sforza, Wrocław 1998.
• Bogucka M., Hołd pruski, Warszawa 1985.
• Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów w XVII–XVIII wieku, Warszawa 1996.
• Cegielski T., Kądziela Ł., Rozbiory Polski 1772 – 1793 – 1795, Warszawa 1990.
• Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
• Cieślak E., Stanisław Leszczyński, Wrocław 1994.
• Cynarski S., Zygmunt August, Wrocław 1988.
• Czapliński W., Władysław IV i jego czasy, Warszawa 1972, Kraków 2008.
• Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976.
• Czerska D., Dymitr Samozwaniec, Wrocław 2004.
• Człowiek baroku, red. R. Villari, Warszawa 2001.
• Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, Warszawa 2001
• Feldmann J., Stanisław Leszczyński, Warszawa 1984.
• Flexner J.T., Washington, Warszawa 1990.
• Gaxotte P., Ludwik XIV, Warszawa 1994.
• Kaczmarczyk J., Bohdan Chmielnicki, Wrocław 1988.
• Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII w., Warszawa 1995.
• Kay B., na koniec świata. Historia odkryć geograficznych, Warszawa 2003.
• Konstytucja 3 Maja. 200-lecie tradycji, Warszawa 1994.
• Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002.
• Kuchowicz Z., Człowiek polskiego baroku, Łódź 1992.
• Leśniewski S., Jan Zamoyski. Hetman i polityk, Warszawa 2008
• Maciszewski J., Szlachta polska i jej państwo, Warszawa 1969.
• Magdziarz W., Ludwik XIV, Wrocław 1991.
• Mączak A.,  Nieformalne systemy władzy w Polsce i Europie, Warszawa 2000.
• Müller M., Rozbiory Polski, Poznań 2005.
• Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569–1763, Warszawa 2002.
• Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1981.
• Serczyk W., Katarzyna II, Wrocław 1975.
• Serczyk W.A, Na dalekiej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny do 1648 r., Warszawa 2008.
• Serczyk W., Piotr I Wielki, Wrocław 1973.
• Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998.
• Staszewski J., August III Sas, Wrocław 1989.
• Sucheni-Grabowska A., Zygmunt August król Polski i wielki książę litewski 1520– 1562, Warszawa 1996.
• Szyndler B., Kościuszko, Warszawa 1991.
• Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit – upadek – relikty, Warszawa 1983.
• Tazbir J., W pogoni za Europą, Warszawa 1998.
• Tazbir J., Polska bez stosów i inne szkice, Kraków 2000.
• Wisner H., Władysław IV Waza, Wrocław 1995.
• Wisner H., Zygmunt III Waza, Wrocław 1991.
• Wojciechowski Z., Zygmunt Stary, Warszawa 1979.
• Wójcik Z., Jan Kazimierz Waza, Wrocław 1997.
• Wójcik Z., Jan Sobieski 1626–1696, Warszawa 1983.
• Wyczański A., Polska w Europie XVI stulecia, Poznań 1999.
• Wyczański A. Polska Rzeczą Pospolitą szlachecką, Warszawa 1991.
• Zahorski A., Spór o Stanisława Augusta, Warszawa 1988.

HISTORIA XIX WIEKU (OD SCHYŁKU XVIII WIEKU DO 1918 ROKU)

• Bielecki R., Wielka Armia, Warszawa 1995.
• Borejsza J.W., Piękny wiek XIX, Warszawa 1984.
• Bortnowski W.,  Kartki z dziejów Królestwa Polskiego, Warszawa 1976.
• Caban W., Służba rekrutów z Królestwa Polskiego w armii carskiej w latach 1831– 1873, Warszawa 2001.
• Chwalba A., Polacy w służbie Moskali, Warszawa–Kraków 1999.
• Czubaty J., Wodzowie i politycy. Generalicja polska lat 1806–1815, Warszawa 1993.
• Europa i świat w epoce napoleońskiej, red. M. Senkowa-Gluck, Warszawa 1977.
• Europa i świat w epoce restauracji, romantyzmu i rewolucji 1815–1849, red. W. Zajewski, t. 1–2, Warszawa 1991.
• Feldman J., Bismarck a Polska, Warszawa 1980.
• Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa 1999.
• Grochulska B., Małe państwo wielkich nadziei (seria Dzieje narodu i państwa polskiego III-43).
• Kalembka S., Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991
• Kasperek B., Jakub Bojko, Lublin 1998.
• Kemp T., Industrializacja w XIX w Europie, Wrocław 1998.
• Kizwalter T., O nowoczesności narodu. Przypadek Polski, Warszawa 1999.
• Kieniewicz S., Zahorski A., Zajewski W., Trzy powstania narodowe, Warszawa 1992.
• Kalembka S., Wielka Emigracja, Warszawa 1971.
• Kalembka S., Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991.
• Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1982.
• Kieniewicz S., Joachim Lelewel, Warszawa 1990.
• Koberdowa I., Pierwsza Międzynarodówka 1846–1870: sukcesy i problemy, Warszawa 1987.
• Korusiewicz L., Wojna secesyjna 1860–1865, Warszawa 1985.
• Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918, Warszawa 1990.
• Łepkowski T., Polska – narodziny nowoczesnego narodu (1764–1870), Warszawa 1970.
• Łepkowski T., Dwie biografie amerykańskie – Bolivar i Juarez, Warszawa 1970.
• Łossowski P., Jak Feniks z popiołów. Oswobodzenie ziem polskich spod okupacji w listopadzie 1918 roku, Łowicz 1998.
• Łubieński T., Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach, Kraków 1989.
• MacDonell A., Napoleon i jego marszałkowie, Londyn 1992.
• Misztal M., Królowa Wiktoria, Wrocław 2010.
• Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski, Warszawa 1987.
• Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, Warszawa 1985.
• Polska XIX wieku: państwo, społeczeństwo, kultura, red. S. Kieniewicz, Warszawa 1986.
• Powstanie listopadowe 1830–1831: dzieje wewnętrzne, militaria. Europa wobec powstania, red. W. Zajewski, Warszawa 1990.
• Powstanie styczniowe 1863–1864. Wrzenie, bój, Europa, wizje, red. S. Kalembka, Warszawa 1990.
• Rozbicki M., Narodziny narodu. Historia Stanów Zjednoczonych do 1861 roku, Warszawa 1991.
• Skowronek J., Adam Jerzy Czartoryski 1770–1861, Warszawa 1994.
• Skowronek J., Książę Józef Poniatowski, Wrocław 1984.
• Skowronek J., Od konspiracji do kapitulacji (seria Dzieje narodu i państwa polskiego III-43).
• Szyndler B., Tadeusz Kościuszko 1746–1817, Warszawa 1991.
• Tetter J., Jestem chłop historyczny. Sprawa Drzymały, Warszawa 1986.
• Trzeciakowski L., Otto von Bismarck, Wrocław 2009.
• Trzeciakowski L., Pod pruskim zaborem 1850–1918, Warszawa 1973.
• Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski; pod red. Władysława Zajewskiego, Warszawa 1992 lub 1997.
• Witkowska A., Wielkie stulecie Polaków, Warszawa 1987.
• Wituch T., Garibaldi, Warszawa 1983.
• Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej, Warszawa 1990.
• Zahorski A., Napoleon, Warszawa 1982.
• Zajewski W., Powstanie listopadowe 1830–1831, Warszawa 1998.
• Zins H., Rhodes C., Ekspansja brytyjska w Afryce pod koniec XIX w., Lublin 2000.

HISTORIA XX WIEKU (OD 1918 ROKU)

• Batowski H., Europa zmierza ku przepaści, Warszawa 1989.
• Brzeziński Z., Wielkie bankructwo. Narodziny i zmierzch komunizmu w XX wieku, Paryż 1990.
• Bullock A.,  Studium tyranii, Warszawa 1989.
• Ciechanowski J., Powstanie warszawskie, Warszawa 1984.
• Chojnowski A., Piłsudczycy u władzy. Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem,Wrocław 1986.
• Dudek A., Pytel B., Bolesław Piasecki, Londyn 1990.
• Duraczyński, Rząd polski na wychodźstwie 1939–1944, Warszawa 1993
• Eisler J., Szwarc A., Wieczorkiewicz P., Polska – dzieje polityczne ostatnich dwustu lat, Warszawa 1997
• Eisler J., Marzec 1968, Warszawa 1991.
• Eisler J., Grudzień 1970, Warszawa 1995.
• Friszke A., O kształt niepodległej, Warszawa 1989.
• Friszke A., Polska Gierka, Warszawa 1995.
• Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1978.
• Garlicki A., Przewrót majowy, Warszawa 1978.
• Garlicki A., Od maja do Brześcia, Warszawa 1981.
• Garlicki A., Od Brześcia do maja, Warszawa 1986.
• Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Warszawa 1988.
• Grott B., Nacjonalizm chrześcijański, Kraków 1991.
• Grzybek D. i in., Historia II wojny światowej – bitwy, dowódcy, kampanie, żołnierze, Kraków 2008.
• Holzer J., Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1974.
• Holzer J., „Solidarność” 1980–1981, Warszawa 1989.
• Kamiński M., Zacharias M., Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1987.
• Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919–1945, Warszawa 1992.
• Kersten K., Narodziny systemu władzy, Warszawa 1990.
• Kołodziejczyk A., Maciej Rataj 1884–1940, Warszawa 1991.
• Korboński S., Polskie państwo podziemne, Bydgoszcz 1991.
• Kosiarz E., Wojna na morzach i oceanach 1939–1945, Gdańsk 1988.
• Krasuski J., Między wojnami. Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1985.
• Krasuski J., Europa Zachodnia po II wojnie światowej – dzieje polityczne, Poznań 1990.
• Kunert A.K., Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie 1944, Warszawa 1994.
• Kupiecki R., Kult Stalina w Polsce. „Natchnienie milionów”, Warszawa 1993
• Kuroń J., Żakowski J., PRL dla początkujących, Wrocław 1997.
• Kuśnierz R., Ukraina w latach kolektywizacji i wielkiego głodu (1929-1933), Toruń 2005.
• Landau Z., Tomaszewski J., Druga Rzeczpospolita. Gospodarka, społeczeństwo, miejsce w świecie, Warszawa 1977.
• Landau Z., Roszkowski W., Polityka gospodarcza II Rzeczypospolitej i PRL, Warszawa 1995.
• Łozińscy M. J., Zycie codzienne i niecodzienne w przedwojennej Polsce, Warszawa 1999.
• Łuczak C., Polska i Polacy w II wojnie światowej, Poznań 1993.
• Mikeln M., Stalin, Warszawa 1990.
• Polska odrodzona 1918–1939. Państwo, społeczeństwo, kultura, red. J. Tomicki, Warszawa 1982.
• Roszkowski W., Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 r., Warszawa 1998.
• Rudnicki S., Obóz Narodowo-Radykalny, Wrocław 1985.
• Ryszka F., Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim, Wrocław 1966.
• Salmonowicz S., Ney-Krwawicz M., Górski G., Polskie Państwo Podziemne, Warszawa 1999.
• Steiner J., Warszawa 44. Powstanie, Warszawa 1984.
• Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław 1995.
• Szarota T., Okupowanej Warszawy dzień powszedni, Warszawa 1978.
• Szarota T., Stefan Rowecki Grot, Warszawa 1983.
• Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007.
• Tomaszewski J., Rzeczpospolita wielu narodów, Warszawa 1985.
• Wieczorkiewicz P., Historia polityczna Polski 1935-1945, Warszawa 2005.
• Zakrzewski A., Wincenty Witos. Chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa 1981.

PODRĘCZNIKI DLA UCZESTNIKÓW OLIMPIADY HISTORYCZNEJ GIMNAZJALISTÓW – WSZYSTKIE ETAPY

Dowolne podręczniki szkolne dopuszczone do użytku szkolnego przez MEN.

Dodatkowo można wykorzystać dowolne atlasy historyczne oraz inne materiały pomocnicze, jak np.:

1. Snoch B., Szkolny słownik terminów historycznych. Wydanie dowolne.
2.  Sobańska-Bondaruk M., Lenard S., Ćwiczenia źródłowe dla gimnazjalistów. Warszawa 2002.
3. Słowniki historii Polski,
4. Historia. Encyklopedia szkolna. WSiP lub PWN dowolne wydanie